جرم نسوز سیلیسی (Silica Refractory Mass)

توضیحات

جرم نسوز سیلیسی یکی از پرکاربردترین مواد نسوز در صنایع حرارتی است؛ جایی که دما بالا، شوک حرارتی مداوم و پایداری شیمیایی اهمیت حیاتی دارد. این نوع جرم نسوز، پایه‌ی اصلی بسیاری از کوره‌ها و تجهیزات حرارتی است و انتخاب درست آن، مستقیماً روی عمر کوره، کیفیت فرآیند و هزینه‌های نگهداری اثر می‌گذارد.

جرم نسوز سیلیسی زمانی انتخاب می‌شود که دما بالا است، محیط اسیدی است و پایداری در بلندمدت اهمیت دارد.

در این مقاله، دقیق و کاربردی توضیح می‌دهیم جرم نسوز سیلیسی چیست، از چه موادی ساخته می‌شود، چه انواعی دارد، کجا استفاده می‌شود و هنگام خرید باید به چه نکاتی توجه کرد.

جرم نسوز سیلیسی چیست؟

جرم نسوز سیلیسی (Silica Refractory Mass) نوعی ماده نسوز است که جزء اصلی آن سیلیس (SiO₂) با خلوص بالا است. این جرم معمولاً به‌صورت پودر یا دانه‌بندی کنترل‌شده عرضه می‌شود و در محل مصرف، کوبیده، ریخته یا شکل‌دهی می‌شود تا به‌عنوان لایه نسوز در کوره یا تجهیز حرارتی عمل کند.

ویژگی شاخص این جرم، تحمل دمای بسیار بالا (تا حدود 1700 درجه سانتی‌گراد) و رفتار پایدار در محیط‌های اسیدی است.

ترکیب و ساختار جرم نسوز سیلیسی

پایه اصلی این جرم شامل موارد زیر است:

• سیلیس کریستالی با خلوص بالا
• دانه‌بندی مهندسی‌شده (ریز تا درشت)
• درصد کنترل‌شده‌ای از مواد بایندر یا فعال‌کننده (در برخی گریدها)

نکته مهم این است که نوع سیلیس، درصد خلوص و توزیع دانه‌بندی، تعیین‌کننده کیفیت نهایی جرم نسوز سیلیسی هستند.

انواع جرم نسوز سیلیسی

جرم‌های نسوز سیلیسی بسته به روش مصرف و کاربرد به چند دسته اصلی تقسیم می‌شوند:

۱. جرم نسوز سیلیسی کوبیدنی

رایج‌ترین نوع جرم نسوز و مناسب برای:

• کف و دیواره کوره‌ها
• محیط‌هایی با شوک حرارتی متوسط
• تعمیرات موضعی کوره

این نوع جرم با کوبش دستی یا مکانیکی متراکم می‌شود و پس از پخت اولیه، ساختاری یکپارچه ایجاد می‌کند.

۲. جرم نسوز سیلیسی ریختنی

مناسب برای:

• اشکال پیچیده
• نقاطی که کوبش دشوار است
• قالب‌گیری دقیق

در این نوع، روانی و کنترل رطوبت اهمیت بالایی دارد.

۳. جرم نسوز سیلیسی تعمیراتی

برای:

• ترمیم ترک‌ها
• افزایش عمر آستر نسوز
• توقف‌های کوتاه‌مدت خط تولید

ویژگی‌های فنی جرم نسوز سیلیسی

جرم نسوز سیلیسی به‌دلیل ساختار شیمیایی خود، ویژگی‌های مشخصی دارد که آن را از سایر جرم‌های نسوز متمایز می‌کند:

• تحمل دمای بالا تا حدود 1650–1700°C
• پایداری عالی در محیط‌های اسیدی
• مقاومت مناسب در برابر شوک حرارتی کنترل‌شده
• انبساط حرارتی قابل پیش‌بینی
• عمر کاری بالا در صورت انتخاب و نصب صحیح

نکته مهم:
جرم نسوز سیلیسی در محیط‌های قلیایی عملکرد مناسبی ندارد و در این شرایط باید از نسوزهای آلومینایی یا منیزیتی استفاده شود.

کاربردهای جرم نسوز سیلیسی

این جرم در صنایعی استفاده می‌شود که دما بالا و محیط کاری اسیدی است، از جمله:

• کوره‌های ذوب شیشه
• کوره‌های القایی خاص
• صنایع فولاد (بخش‌های غیرقلیایی)
• کوره‌های سرامیکی
• صنایع ریخته‌گری
• کوره‌های آزمایشگاهی دمای بالا

تفاوت جرم نسوز سیلیسی با سایر جرم‌های نسوز

نوع جرم نسوز	مزیت اصلی	محدودیت
سیلیسی	دمای بالا، محیط اسیدی	حساس به محیط قلیایی
آلومینایی	عمومی و متعادل	دمای کاری کمتر از سیلیسی
منیزیتی	مقاوم در محیط قلیایی	قیمت بالاتر

نکات مهم در انتخاب و خرید جرم نسوز سیلیسی

قبل از خرید، حتماً این موارد را بررسی کنید:

• خلوص سیلیس (ترجیحاً بالای ۹۸٪)
• نوع دانه‌بندی متناسب با روش اجرا
• سازگاری با محیط کاری (اسیدی یا قلیایی)
• نوع مصرف (کوبیدنی، ریختنی یا تعمیراتی)
• آنالیز شیمیایی معتبر

انتخاب اشتباه جرم نسوز، حتی با نصب صحیح، می‌تواند عمر کوره را به‌شدت کاهش دهد.

قیمت جرم نسوز سیلیسی به چه عواملی بستگی دارد؟

قیمت این محصول عدد ثابت ندارد و به عوامل زیر وابسته است:

• درصد خلوص سیلیس
• نوع دانه‌بندی
• نوع بسته‌بندی (فله، کیسه‌ای)
• حجم سفارش
• نوسانات بازار مواد معدنی

برای کاربردهای صنعتی، کیفیت مهم‌تر از قیمت اولیه است؛ چون جرم نسوز نامرغوب هزینه‌های توقف و تعمیر را چند برابر می‌کند.

از کجا جرم نسوز سیلیسی بخریم؟

جرم نسوز سیلیسی باید از مجموعه‌ای تهیه شود که:

• تأمین‌کننده سیلیس با خلوص کنترل‌شده باشد
• آنالیز شیمیایی و فیزیکی ارائه دهد
• تجربه کاربرد صنعتی داشته باشد
• امکان مشاوره فنی قبل از خرید را فراهم کند

در مجموعه‌های تخصصی تولید و تأمین مواد معدنی و نسوز، معمولاً امکان سفارش بر اساس نیاز پروژه وجود دارد.

برای خرید جرم نسوز سیلیسی و دریافت راهنمایی تخصصی با مشاوران و کارشناسان فروش آراسنگ الوند تماس بگیرید.

سوالات متداول

1. جرم نسوز سیلیسی تا چه دمایی را تحمل می‌کند؟
معمولاً تا حدود 1700 درجه سانتی‌گراد، بسته به خلوص و ساختار.

2. آیا جرم نسوز سیلیسی برای همه کوره‌ها مناسب است؟
خیر. این جرم برای محیط‌های اسیدی مناسب است و در محیط‌های قلیایی توصیه نمی‌شود.

3. فرق جرم نسوز سیلیسی با آجر نسوز سیلیسی چیست؟
جرم نسوز شکل‌پذیر است و در محل اجرا می‌شود، اما آجر نسوز از پیش پخته و شکل‌گرفته است.

4. آیا اجرای نادرست می‌تواند باعث خرابی زودهنگام شود؟
بله. حتی بهترین جرم نسوز در صورت کوبش یا پخت نادرست، عمر کوتاهی خواهد داشت.

منبع: mipiran.com، ispatguru.com